Stanowisko w sprawie negatywnego stanowiska Rządu RP odnośnie podpisania „Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej” pt.
PRAWA PODSTAWOWE – NIE DLA POLAKÓW?
Podczas czerwcowego szczytu UE w Brukseli Prezydent RP złożył deklarację gwarantującą Polsce prawo wyłączenia spod działania „Karty Praw Podstawowych UE”.
Instytut popiera Rząd w kwestii uzyskania krótkiego czasu na dyskusję nad Kartą, ale jednocześnie rekomenduje szybkie jej przyjęcie.
„Karta Praw Podstawowych UE” została podpisana w Nicei w 2000 r. przez premierów państw członkowskich UE i zatwierdzona w kolejnym roku przez Parlament Europejski. Karta to dokument ujednolicający podstawowe prawa obywatelskie, socjalne, kulturalne i polityczne w UE, by stać się podstawą późniejszego prawodawstwa na terenie Unii (weszła w skład konstytucji UE, odrzuconej w 2005 r.). Jest dokumentem szerszym, niż Europejska Konwencja Praw Człowieka z 1950 r., przyjęta przez Polskę w 1991 r., a także niż Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ z 1948 r.
- Karta wzmacnia ramy instytucjonalne i prawne w UE.
- Karta powtarza wiele zapisów funkcjonujących już obecnie w polskim prawodawstwie, a włączenie ich do ogólniejszego dokumentu – przyszłej „konstytucji” UE, niewiele w tym zakresie w Polsce zmieni (przyjęcie Karty nie spowoduje wzrostu regulacji / biurokratyzacji).
- Wszystkie, istotne prawa socjalne wynikające z Karty obwarowane są zapisami typu: zgodnie z ustawodawstwem / praktykami krajowymi. Nie ma zatem ryzyka ponoszenia przez nasz kraj kosztów związanych z wyższymi płacami, zasiłkami społecznymi itp.
- Wielka Brytania zastrzegła sobie możliwość jej nie stosowania w zakresie praw socjalnych (które, jej zdaniem, są zbyt rozbudowane i mogą obniżać konkurencyjność gospodarczą kraju).
- Oprócz Polski, na ostatnim szczycie UE również Irlandia zagwarantowała sobie prawo wydłużenia czasu na decyzję o przyjęciu Karty. Jednakże, po protestach związków, szybko się z tego wycofała.
- Ważne z punktu widzenia naszego kraju jest to, że karta kładzie nacisk na sprawy socjalne (gwarancje praw pracowniczych), a także kwestie antydyskryminacyjne (zwłaszcza zawarty w zakończeniu art. 21 ust. 1 zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną).
- Karta nie wynika z kontekstu religijnego, kulturowego, ale z obecnie funkcjonujących norm społecznych. Te zaś zmieniają się w czasie i być może za kilka(naście/dziesiąt) lat te „prawa podstawowe” będą miały inny charakter.
- W Karcie, na pierwszym miejscu, znalazła się gwarancja godności ludzkiej (nawet przed prawem do życia). Podobną argumentację przedstawił również Trybunał Konstytucyjny (odrzucając ustawę lustracyjną). Budzić to może wątpliwości (np. czy godność ludzka jest ważniejsza, niż obowiązki obywatela wobec państwa i innych ludzi?).
- Karta nie daje zatem jasnych odpowiedzi na temat podstawowych relacji między państwem a obywatelem.
Najnowsze komentarze: